Lista składników, których warto unikać w kosmetykach | Szkodliwe substancje

lutego 26, 2019

Lista składników, których warto unikać w kosmetykach | Szkodliwe substancje

Czy wiecie jakie składniki ukrywają się w Waszych kosmetykach? 

Moja lista szkodliwych składników w kosmetykach powstała, aby pomóc Wam na początku drogi do świadomej pielęgnacji i znalezienia zdrowych i bezpiecznych kosmetyków. Doskonale pamiętam, że gdy sama zaczęłam interesować się składami kosmetyków, brakowało mi takiego prostego podsumowania w pigułce. Dlatego postanowiłam stworzyć taki przewodnik dla osób, które wtedy były na moim miejscu. 

Skład INCI, czyli International Nomenclature of Cosmetic Ingredients (Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetyków) to lista, która prezentuje skład danego kosmetyku. Listę rozpoczynają składniki, których procentowy udział w produkcie, jest największy, natomiast – im bliżej końca, tym danej substancji jest coraz mniej. 

Zanim kupisz - sprawdź skład

Jeżeli poświęcisz chociaż chwilkę analizę składu produktu, który chcesz zakupić, możesz uratować swoją skórę, organizm i środowisko, przed wieloma szkodliwymi substancjami. Teoretycznie w kosmetykach nie powinno znajdować się nic, co może źle wpływać na naszą skórę, jednak w praktyce niestety jest tak, że prawo dopuszcza stosowanie niewielkich ilości substancji, co do których można mieć duże zastrzeżenia. Nie wiadomo, jak oddziałują na nasz organizm w połączeniu z innymi składnikami, naszym trybem życia, czynnikami zewnętrznymi oraz jakie są konsekwencje ich długotrwałego i regularnego stosowania, a także – czy nie gromadzą się w naszej skórze? Mając to na uwadze,  najlepiej już na starcie z nich zrezygnować. Listę rozpocznę od tych myślę, że najpopularniejszych składników, o których ostatnio wiele się mówi.

SLS oraz SLES

SLS (Sodium Lauryl Sulfate) to tani i agresywny detergent często stosowany w chemii gospodarczej i przemysłowej. Odpowiada głównie za to, że produkt przyjemnie się pieni. SLS ma silne właściwości uczulające i drażniące: może on podrażniać i wysuszać skórę powodując świąd, rumień, a w skrajnych przypadkach atopowe zapalenie skóry. Wszystko dlatego, że powstała piana usuwa ochronną warstwę hydrolipidową naskórka. Może również zaburzać wydzielanie potu i łoju, a jeśli uda mu się wniknąć do organizmu to może odkładać się w tkankach. 

Jego obecność w szamponach często jest przyczyną powstawania łupieżu, łamliwości włosów czy swędzenia skóry głowy. W kontakcie ze śluzówką wywołuje uczucie pieczenia, a w jamie ustnej może nawet powodować owrzodzenia.

SLES (Sodium Laureth Sulfate) to substancja, która powstaje w procesie chemicznym z cząsteczek SLS. Taki sposób produkcji niesie za sobą ryzyko zanieczyszczenia środowiska prawdopodobnie rakotwórczą substancją - 1,4-dioksyną. Substancja ta jest dla skóry bardziej łagodna, niż SLS, jednak również wykazuje działanie drażniące oraz wysusza skórę. Z uwagi na jej silne właściwości spieniające, jest obecna w większości kosmetyków myjących – żelach, mydłach, płynach i olejkach do kąpieli, szamponach, a nawet tonikach do usuwania makijażu.

Na etykietach ich obecność można poznać po następujących nazwach:

- Sodium Lauryl Sulfate
- Sodium Laureth Sulfate

Parafina i pozostałe składniki ropopochodne 

Otrzymywane są w procesie destylacji ropy naftowej. Pod względem chemicznym są to mieszaniny płynnych węglowodorów oczyszczonych z wazeliny. Parafina występuje powszechnie w kosmetykach z powodu dużej dostępności i niskiej ceny. Oleje mineralne są wypełniaczami, których zadaniem jest zwiększenie objętości kosmetyku. Nie wchłaniają się, lecz zostają na skórze, przez co zaburzają wymianę gazową i metaboliczną skóry, a także są wysoce komedogenne (czyli mają zdolność do zapychania). Parafinę można znaleźć w kremach do twarzy, pomadkach czy fluidach pod makijaż, ponieważ skutecznie wyrównuje nierówności skóry i przebarwienia, równocześnie pokrywając skórę trudną do usunięcia powłoką, nieprzepuszczalną dla wody i gazów. Skóra pod nią wydaje się być miękka i gładka, ale jej oddychanie jest uniemożliwione. 

Sama parafina nie jest alergenem, ale jej stosowanie prowadzi do wielu szkodliwych procesów w skórze. Może to powodować rozwój bakterii beztlenowych odpowiedzialnych za powstawanie zaskórników i zmian trądzikowych. Parafina powoduje kumulację toksycznych produktów przemiany materii, prowadząc do przedwczesnego starzenia się skóry. Organizm ludzki nie potrafi przetworzyć i wydalić cząsteczek parafiny, ponieważ nie ulega ona rozkładowi biologicznemu. W związku z tym jest magazynowana w wątrobie, nerkach i węzłach chłonnych. Podejrzewana jest też o udział w powstawaniu zmian nowotworowych. 

Parafinę na etykiecie znaleźć można pod nazwami:
- Paraffin Oil
- Parrafinum Liquidum
- Synthetic Wax
- Paraffin
- Isoparaffin

Inne produkty ropopochodne znajdziemy pod nazwami:
- Mineral Oil, czyli olej mineralny (mieszanina ciekłych węglowodorów)
- Vaseline, Petrolatum, czyli wazelina (mieszanina węglowodorów parafinowych)
- Ceresin, czyli cerezyna (rafinowany wosk ziemny)
- Cera Microcristallina (wosk parafinowy)
- Ozokerite (wosk ziemny)
- Isododecane
- Isohexadecane
- Isobutane, Isopropane - czyli węglowodory alifatyczne – wszelkiego rodzaju gazy powstałe podczas rafinowania oleju mineralnego, często używane w aerozolach.

Parabeny 

Należą do najskuteczniejszych i najpopularniejszych konserwantów w kosmetykach konwencjonalnych. Uniemożliwiają rozwój pleśni i grzybów, czyli prosto mówiąc chronią kosmetyki przed zepsuciem. Parabeny występują w większości kosmetyków wypuszczanych na rynek, a szczególnie dużą ich zawartość mają kremy nawilżające czy mydła. Substancje te mają zdolność gromadzenia się w skórze i przy intensywnym stosowaniu mogą okazać się szkodliwe. 

Parabeny należą do najczęstszych alergenów, a ich  regularne stosowanie może powodować uwrażliwienie skóry na działanie czynników zewnętrznych. Odczyn alergiczny może być szczególnie silny na skórze wystawionej na działanie promieni słonecznych i objawia się zaczerwienieniem, pokrzywką, wypryskami i towarzyszącym tym podrażnieniom świądem. 

Parabeny na etykietach można znaleźć pod nazwami:
- Methylparaben
- Ethylparaben
- Propylparaben
- Butylparaben
- Isobutylparaben
- Benzylparaben

Oleje silikonowe

Powstają na skutek sztucznego połączenia tlenu i krzemu. Silikon ma postać bezbarwnych i bezwonnych olejów lub wosków. Zadaniem silikonów jest stworzenie ochronnego filmu na skórze lub włosach bez zatykania porów. Dzięki nim kosmetyk dobrze się rozprowadza i daje poczucie gładkości skóry, wyrównuje niedoskonałości, a włosy staja się gładkie. Jednakże użycie ich przez osoby o wrażliwej skórze z tendencją do wyprysków, zaskórników i zmian trądzikowych, może powodować nasilenie objawów.

Silikony nagromadzone na skórze i włosach utrudniają im dostarczanie składników odżywczych i nawilżających. Ponadto silikony nie ulegają rozkładowi biologicznemu i gromadzą się w tkankach organizmu. Dla organizmu są to substancje obce, których nie potrafi wydalić. Ich długofalowy wpływ na zdrowie nie jest jeszcze znany.  Silikony często są stosowane w droższych produktach kosmetycznych i dodawane m.in. do szamponów, odżywek do włosów, kremów nawilżających, balsamów czy baz i fluidów pod makijaż. 

Silikony na etykietach można znaleźć pod nazwami:
- Dimethicone
- Dimethiconol Cyclopentasiloxane
- Cyclohexasiloxane
- Lauryl methicone copolyol

Rozpoznamy je również po następujących końcówkach:
 -  ...methicone
- ...siloxane
- ...silanol
- ...silicone

Lanolina 

To substancja natłuszczająca zaliczana do wosków o pochodzeniu zwierzęcym. Uzyskiwana jest z substancji wytwarzanej przez gruczoły łojowe pokrywające wełnę owczą. Substancja ta ma postać biało-żółtego tłuszczu stałego o charakterystycznym zapachu. Lanolina jest składnikiem wszelkiego rodzaju produktów kosmetycznych stanowiąc skuteczny emulgator oraz substancję nawilżającą i natłuszczającą. Najczęściej występuje w maściach i kremach nawilżających, produktach do pielęgnacji włosów, szminkach, zmywaczach do paznokci i dezodorantach. Lanolina może powodować podrażnienia i alergię skórną. Zmiany alergiczne objawiają się przede wszystkim długotrwale występującymi wypryskami. W  skrajnych przypadkach u osób wrażliwych może powodować atopowe zapalenie skóry.

Lanolinę na etykiecie można znaleźć pod nazwą:
- Lanolin

Konserwanty

Konserwanty są używane dla trwałości kosmetyków i bezpieczeństwa ich stosowania, bez których w kosmetykach rozwijałyby się grzyby i pleśnie. To powodowałoby utratę jakości produktów oraz nieprzyjemne reakcje skórne, a nawet choroby. Niestety konserwanty też stanowią zagrożenie dla naszego zdrowia. Większość konserwantów jest bardzo silnie działającymi substancjami, które mogą powodować reakcje alergiczne.

Konserwanty na etykietach można znaleźć pod nazwami:
- Disodium EDTA - związek chemiczny, którego zadaniem jest wydłużenie trwałości kosmetyków. Może wywoływać reakcje alergiczne, kaszel, nieżyt spojówek.
- Tetrasodium EDTA – stosowany w celu przedłużania trwałości kosmetyków. Może podrażniać wrażliwą skórę.
- Methyldibromoglutaronitrile
- Methylchloroisothiazolinone
- Methylisothiazolinone -  szczególnie niebezpieczny w kosmetykach, których nie spłukujemy ze skóry, czyli kremach, balsamach, olejkach itd. Może podrażniać i powodować reakcje alergiczne.
- Triclosan -  konserwant o właściwościach antybakteryjnych. Podejrzewa się go o toksyczne działanie dla środowiska naturalnego. Badania wykazują też, że może powodować rozwój komórek nowotworowych, alergie skórne i zaburzać pracę hormonów.
- Phenoxyethanol – popularny konserwant, który może być stosowany w ograniczonym stężeniu. Niestety często pojawia się też w kosmetykach naturalnych. Może podrażniać wrażliwą skórę.
- 2-Bromo-2-Nitropropane-1,3 Diol

Inne konserwanty, na które możemy się natknąć w kosmetykach:
- Imidazolidinyl Urea
- Diazolidinyl Urea
- Cetylpyridinium Chloride
- Chlorhexidine
- Cetrimoniumbromide

Jednakże konserwantów nie powinno się unikać. Trzeba tylko wiedzieć które wybierać. To one chronią przed rozwojem różnych niechcianych przyjaciół. Istnieją w pełni bezpieczne konserwanty, które są dużo lepsze niż smarowanie się takimi szkodliwymi :)  W kosmetykach naturalnych stosowane są wyłącznie substancje dopuszczone do stosowania w produktach naturalnych przez Ecocert oraz inne jednostki certyfikujące. Są to:

- Potassium Sorbate
-  Sodium Benzoate
-  Dehydroacetic Acid
- Citric Acid (kwas cytrynowy)
- Benzyl alcohol i salicylic acid
- Sorbic acid  (kwas sorbowy)

Formaldehyd

Formaldehyd, aldehyd mrówkowy - w produktach kosmetycznych jest stosowany jako konserwant i środek bakteriobójczy. Formaldehyd to trujący gaz, który może podrażniać drogi oddechowe i oczy oraz wywoływać ostre reakcje alergiczne. Przy długotrwałym stosowaniu nawet niewielkie dawki mogą powodować przejściowe podrażnienia skóry lub długotrwałe alergie skórne w postaci rumieni i wyprysków.

W kosmetykach może być używany w ściśle określonych stężeniach. Opary formaldehydu, które uwalniają się z formaliny również działają drażniąco, a ich kontakt ze skórą może wywoływać wysypki i stany zapalne.  Został zakwalifikowany jako substancja prawdopodobnie rakotwórcza dla ludzi.

Najczęściej występuje w lakierach do paznokci czy produktach do pielęgnacji i stylizacji włosów. Stosowany w odżywkach do paznokci może powodować oddzielenie się płytki paznokcia. Może także pojawić się w płynach do kąpieli, kosmetykach kolorowych oraz samoopalaczach.

Formaldehyd lub inne jego pochodne można znaleźć na etykietach pod nazwami:
- Formalin
- Methanal Methyl aldehyde
- Methanal Methyl
- Methylene oxide
- Morbicidacid
- Oxymethylene
- 5-Bromo-5-nitro-1,3-dioxane = Bronidox
- Diazolidinyl Urea
- Imidazolidinyl Urea
- DMDM Hydantoin
- Quanternium-15
- Methenamine
- Glutaral
- Hexetidine
- Benzylhemiformal
- Iodopropynyl Butylcarbamate

PEG i PPG

PEG (glikole polietylenowe) i PPG (glikole polipropylenowe) są to związki sztucznie wytworzone w laboratoriach. Mogą przyjmować postać bezbarwnej cieczy lub ciała stałego. W przemyśle kosmetycznym na szeroką skalę stosowane są jako rozpuszczalnik, emulgator i środek zwiększający lepkość ciekłych preparatów, czyli nadają kosmetykom pożądaną przez producenta konsystencję. Są często stosowanym emulgatorem oraz substancją myjącą we wszelkich preparatach do pielęgnacji ciała.

PPG jest alkoholową, bezbarwną i bezwonną cieczą o wysokiej lepkości. Tworzy na powierzchni skóry film zapobiegający ubytkowi wody z naskórka. PPG nadaje kosmetykom konsystencję emulsji. Substancja ta jest szeroko stosowana jako emulgator w pastach do zębów, płynach do płukania ust oraz dezodorantach w sztyfcie.

Do produkcji zarówno PEG jak i PPG używany jest tlenek etylenu, trujący gaz. Mogą one też być zanieczyszczone dioksanem (czyli eterem) lub zawierać nieprzereagowane cząsteczki trującego gazu. Zarówno dioksan jak i tlenek etylenu uszkadzają strukturę genetyczną komórek i zostały uznane za substancje rakotwórcze.

Obie substancje PEG i PPG wpływają na uwrażliwienie skóry na zanieczyszczenia oraz drażniące substancje zawarte w kosmetykach. Dodatkowo rozpulchniają ją i osłabiają barierę lipidową, prawdopodobnie też uszkadzają genetyczną strukturę komórek (dlatego uznawane są za substancje potencjalnie rakotwórcze).

PEG i PPG na etykietach można znaleźć pod nazwami::
 - PEG-.... np. PEG-40 Sorbitan Diisostearate
- PPG-.... np. PPG-15 Stearate
- składnik z końcówką “...eth” np. Laureth-4

Chemiczne filtry UV

Chemiczne filtry mające chronić naszą skórę przed promieniowaniem UV, o budowie cząsteczkowej  o małym ciężarze umożliwiają przenikanie szkodliwych substancji przez naskórek do krwioobiegu. Mogą mieć działanie estrogenne, zaburzać pracę organów wewnętrznych i powodować alergie skórne. Badania dowodzą, że stosowanie syntetycznych filtrów powoduje zmiany hormonalne. Chemiczne filtry UV są główną przyczyną fotoalergicznej egzemy kontaktowej. Zdecydowanie warto ich unikać i kupować filtry mineralne.  

Występują na etykietach pod nazwami::
- Benzophenone – 3
- Benzophenone – 4

Pozostałe szkodliwe filtry chemiczne:
- Octinoxate (Octyl Methoxycinnamate)
- Homosalate
-Octyl Salicylate
- Avobenzone (Butyl Methoxydibenzoylmethane)
- Octocrylene
- Ensulizole (Phenylbenzimidazole Sulfonic Acid)
- Ethylhexyl Dimethyl PABA

Syntetyczne zapachy

Są tańszym odpowiednikiem naturalnych zapachów pochodzących z roślin. Praktycznie wszystkie znane związki zapachowe naturalne mają swoje chemiczne odpowiedniki. Są one szczególnie cenione przy produkcji perfum, jako że pozwalają na tworzenie niebanalnych wielowymiarowych kompozycji. Syntetyczne zapachy są powszechnie stosowane we wszystkich typach produktów kosmetycznych. Powodują silne reakcje alergiczne, alergie skórne. Łatwo wchłanialne kumulują się w organizmie. 

Syntetyczne barwniki

Syntetyczne barwniki to tańsza wersja barwników pochodzenia naturalnego. Syntetyczne barwniki uwalniają aminy aromatyczne, spośród których wiele jest substancjami drażniącymi, a nawet toksycznymi. Występują powszechnie w produktach kosmetycznych, głównie w kosmetykach do koloryzacji włosów. Stwierdzono, że mogą wywoływać nowotwory.

Aluminum Chlorohydrate

Aluminum stosowane jest przede wszystkim w dezodorantach. Jest to niebezpieczny składnik, ponieważ zatyka pory skóry, w wyniku czego co hamuje pocenie się, a skóra nie oddycha. Odkłada się w tkankach, podrażnia układ immunologiczny i może uszkadzać inne układy.

Alkohole 

Alkohole są najczęściej używane jako konserwanty lub substancje ułatwiające przenikanie w głąb naskórka innym składnikom kosmetyku.Wykazuje działanie uszkadzające naturalną barierę lipidową skóry, przyczyniając się do powstawania szkodliwych wolnych rodników. Alkohol może podrażniać i wysuszać skórę, wywoływać reakcje alergiczne i stany zapalne. 

Szkodliwy alkohol znajdziemy na etykiecie pod nazwą:
- Alcohol Denat
- Isopropyl Alcohol
- Benzyl Alcohol
- Ethyl Alcohol

BHA i BHT 

BHA (butylowany hydroksyanizol) i BHT (butylowany hydroksytoluen) to konserwanty i przeciwutleniacze produktów zawierających tłuszcze (roślinne i zwierzęce). Podobno w niskim stężeniu chronią skórę przed wolnymi rodnikami. Natomiast przy wyższym stężeniu możemy zaznać nieprzyjemności w postaci podrażnienia, świądu, zaczerwienienia, pokrzywki, rumieniu oraz innych alergii skórnych. Związki te mogą mieć również toksyczny wpływ na nerki. Badania laboratoryjne dowodzą, że ich wysokie stężenie może wywoływać nowotwory u zwierząt.

Mam ogromną nadzieję, że dzisiejszy wpis i lista składników, które szkodzą w kosmetykach będzie dla Was przydatny i w przyszłości pomoże podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe, jeśli chodzi o kosmetyki dla Ciebie oraz Twoich bliskich. Należy pamiętać o tym, że nie koniecznie to co jest z górnej półki, może być dobrej jakości. Istnieje szereg mniej znanych firm mające o wiele lepsze produkty w ofercie, które upiększą, wypielęgnują i wyleczą naszą skórę, bez narażania naszego zdrowia czy nawet życia. 

Jeśli znacie składniki kosmetyków, których nie wymieniłam wyżej, a które Waszym zdaniem powinny znaleźć się na liście dajcie znać!